Okulumuzda önemli bir proje yürütülüyor “AGÜ Akademik Sesli Kütüphanem”. Bu değerli projeyi bizlere daha detaylı anlatması için Abdullah Gül Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı/ Kütüphane Kulübü Danışman Hocası Öğr. Gör. Selma Mert ile bir araya geldik. Bizlere verdiği bu değerli bilgileri keyifle okumanız dileğiyle...
Sayın Mert, öncelikle bize “AGÜ Akademik Sesli Kütüphanem” projesinden kısaca bahseder misiniz? Bu proje nasıl ortaya çıktı?
Memnuniyetle “AGÜ Akademik Sesli Kütüphanem” projesi, özellikle görme engelli üniversite öğrencilerinin akademik bilgi kaynaklarına erişimini kolaylaştırmak amacıyla tasarlandı. Görme engellilerin akademik içeriklere engelsiz bir şekilde ulaşabilmesi için sesli kaynakların oluşturulması ve bu kaynakların dijital platformlar üzerinden erişime sunulması ihtiyacından yola çıktık. Bu süreçte gönüllülerimizin desteğiyle seslendirmeler gerçekleştiriliyor ve içerikler çevrim içi erişilebilir hale getiriliyor.
Projemiz, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden SKH-4 “Nitelikli Eğitim” ve SKH-10 “Eşitsizliklerin Azaltılması” başlıklarıyla doğrudan ilişkilidir. Amacımız, akademik içeriklerin engelsiz erişimini sağlayacak bir sesli kütüphane kurarak, görme engelli bireylerin yükseköğretimdeki bilgiye erişim eşitliğini artırmak. Bu doğrultuda, Türkçe ve İngilizce akademik kaynakları seslendirerek görme engelli üniversite öğrencileri için erişilebilir kılmayı hedefliyoruz.
Proje, Abdullah Gül Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı öncülüğünde öğrenci topluluklarından Kütüphane Kulübü koordinasyonunda yürütülmektedir. Aynı zamanda Gençlik Fabrikası da aktif şekilde projeye destekte bulunmuştur. Gönüllü öğrencilerimiz de seslendirme çalışmalarının temel taşıdır. İlaveten görme engelli dış paydaşlarımız da bizlere projede danışmanlık desteği sağlamaktalar.
İlk olarak yasal süreçlere dair tüm dokümantasyon hazırlandı: bireysel ve kurumsal üyelik sözleşmeleri, gönüllü okuyucu formları gibi belgeler tamamlandı. Ardından teknik alt yapıya geçtik. https://seslikutuphanem.agu.edu.tr web sitemizi yayına aldık. Web platformumuz erişilebilirlik standartlarına uygun şekilde tasarlandı ve geliştirme çalışmaları devam ediyor. Ayrıca mobil uygulama da büyük ölçüde tamamlandı; çok yakında erişime açılacak. Gerekli donanımlar (mikrofon, kayıt ekipmanları vb.) temin edildi. Gönüllü öğrencilerimize diksiyon ve sesli betimleme eğitimleri verilmekte. Projemiz süreklilik ilkesine dayanmakta olup seslendirme süreçleri de devam etmekte.
Kısa vadede daha fazla kaynağı seslendirerek içerik sayısını artırmak ve mobil uygulamamızı hayata geçirmek istiyoruz. Uzun vadede ise, bu platformu Türkiye genelinde görme engelli öğrenciler arasında yaygınlaştırmak ve farklı üniversitelerle iş birlikleri kurarak bu alandaki etki alanımızı genişletmek istiyoruz. AGÜ olarak erişilebilir eğitimin bir hak olduğuna inanıyor ve bu hakka erişimi desteklemek adına kararlılıkla çalışıyoruz. Bu noktada YZ teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmelerin büyük desteğini alabileceğimizi öngörmekteyiz. Yapay zekâ (YZ), “AGÜ Akademik Sesli Kütüphanem” gibi erişilebilirlik odaklı projelere hem üretim hem de sürdürülebilirlik açısından çok yönlü destek sağlayacağını umuyoruz.
Projede karşılaştığınız en önemli zorluklar nelerdir?
Öncelikle cevabım gönüllü katılımının sürdürülebilirliği. Projenin temel yapıtaşlarından biri olan gönüllü okuyucuların sürekliliğini sağlamak, zaman zaman zorlayıcı olmakta. Öğrencilerin akademik yoğunlukları nedeniyle seslendirme süreçlerine düzenli katılım gösterememeleri, planlamayı ve içerik üretim takvimini ciddi etkilemekte.
İlaveten akademik kaynakların bilhassa sayısal içeriğin ve grafiklerin yoğun olduğu metinler çok zorlayıcı olabiliyor. Bu da gönüllü okuyucunun şevkini kırmakta ve sürdürülebilirliği olumsuz etkilemekte, ne yazık ki.
Erişilebilir bir akademik dünya için yola çıktık ve bu yolculukta yalnız değiliz. Gönüllü öğrencilerimize, paydaşlarımıza ve tüm destek verenlere teşekkür ediyorum. AGÜ Akademik Sesli Kütüphanem yalnızca bir proje değil, aynı zamanda toplumsal sorumluluğumuzun somut bir ifadesidir. Son olarak, bu vesileyle kütüphane web sayfamızın da erişilebilirlikle ilgili güncelleme ve iyileştirmelerinin tamamlanmak üzere olduğunu paylaşmak isterim.
Böyle önemli bir projenin yürütülmesindeki katkılarından ve paylaştığı değerli bilgilerden ötürü Selma Mert’e şükranlarımızı sunuyoruz.
